İZMİR’de kök hücre nakli için TÜRKÖK’e bağışta bulunan iki uygun vericisinin mazeretsiz vazgeçmesi üzerine büyük yıkım yaşayan depremzede kan hastası Gülfinaz Okuklu’ya (55) Güney Amerika’dan verici bulundu. Kent Hastanesi’nde Arjantin’den gelen kök hücre nakledilen Okuklu, “Niye kelam verip tutmuyorlar?” derken Doç. Dr. Ahmet İfran ise “Buradaki en büyük maliyet hastaya kaybettirdiğimiz vakit. Bu parayla ya da diğer bir şeyle ölçülemeyecek bir kayıp demek. Bu hastalarımızın kaybedebileceği bir dakikaları bile yokken. Lütfen vazgeçmeyin” dedi.
30 Ekim 2020’de meydana gelen, 117 kişinin hayatını kaybettiği İzmir zelzelesinde meskeni yıkılan, eşi ve 4 çocuğuyla o tarihten bu yana konteynerde kalan Gülfinaz Okuklu, Mart 2022’de bir üniversite hastanesinde İdiopatik myelofibrozis (nedeni bilinmeyen, kemik iliğinde olağan hücrelerden daha fazla olağandışı hücre üretiminin olduğu kan hastalığı) tanısı aldı. Çok güç günler geçiren Okuklu, hastalığın tek tedavisi olan kök hücre nakli için İzmir Kent Hastanesi Kemik İliği Nakli Merkezi’ne başvurdu. Hematoloji Uzmanı Doç. Dr. Ahmet İfran tarafından takibe alınan Okuklu’ya ailesinden uygun verici bulunamayınca TÜRKÖK’ten verici arandı. Tarama sonucunda hastaya uygun iki verici adayı saptandı. Lakin bu iki vericinin nakil basamağında vazgeçmeleri üzerine bu sefer yurt dışından verici arandı ve bulundu. Arjantin’den bulunan kök hücre Kent Hastanesi’ne getirtildi ve nakil 19 Nisan’da yapıldı..
‘YÜZDE 100 UYUMLU DONÖR GEREKLİYDİ’TÜRKÖK’ten bugüne kadar çok sayıda vericiden kök hücre nakli gerçekleştirdiklerini, az da olsa bu olayda olduğu üzere vericilerin son anda caydığını ve sıkıntı durumda kaldıklarını belirten Doç. Dr. İfran şöyle konuştu: “Hastamız bize yaklaşık 9 ay evvel başvurdu. Yüksek riskli bir hastalığa sahipti. O yüzden kemik iliği nakli olması gerekiyordu. Bu kemik iliği hastalığı, kansere, lösemiye dönme riski taşıyor. O yüzden de bilhassa yüksek riskli hasta kümesinde kemik iliği nakli yapmak gerekiyor, diğer türlü hastanın güzelleşme talihi yok. Bu hastamız için biz TÜRKÖK’ten verici taraması yaptık. İdiopatik myelofibrozis hastalığında iliğin yüzde 100 ahengi gerekiyor. Yüzde 90 ahenkte bile nakil yapamıyoruz. O yüzden verici bulmak çok daha sıkıntı bu hasta kümesinde. Şanslıydık, zira iki verici bulduk. Fakat verici adaylarının biri, başta mazeret bildirmeden vazgeçti. Bir başkası kök hücre toplama ve nakil basamağına gelindiğinde vazgeçti, tekrar mazeret bildirmeden. Onun üzerine biz de yurt dışından verici aramak zorunda kaldık. Natürel bize bunun maliyeti vakit oldu. Hastamız en az 4-5 ay bu vericilerin hazırlanması ve toplama süreci için bekledi ve sonra da vazgeçilince süreç başa döndü. Tekrar bahtımıza vericiyi Güney Amerika’dan bulabildik. Verici adayımız tüm testlerini yaptırdı, hücre toplandı ve elimize ulaştı. Biz de kemik iliği naklini yaptık. Bundan sonraki süreçte hastanın takibini yapacağız.”‘KÖK HÜCRE TOPLAMA ÇOK KOLAY BİR SÜREÇ, KAYGI, KAYGI YERSİZ’Doç. Dr. İfran vericilerin mazeret bildirmedikleri için vazgeçiş nedenlerini bilmediklerini belirterek, “Korku mu yoksa kendilerine ziyan geleceği tasası mi onu bilmiyoruz. Ancak kök hücre toplama süreci aslında hayli kolay, 4 saatlik bir süreç. Koldaki damara katater takılıyor ve aferez aygıtıyla kan toplanıyor. Öncesinde kullandığımız ilaçlar var, vericiye mutlaka ziyan vermiyor. Vericinin de kan pahaları bir hafta içerisinde olağana geliyor. Yani verici adayına rastgele bir ziyan verme kelam konusu değil. Fakat bu insanlara ya bu anlaşılır halde anlatılmıyor ya da adaylar anlamak istemiyorlar. Sonuçta birden fazla mazeret bildirmeden vazgeçebiliyor, bilhassa son devir çok ıstırap yaşadık” dedi.’KAYBEDİLEN VAKİT PARAYLA ÖLÇÜLMEZ’İki adayın caymasının akabinde yurt dışından kök hücre bulunup hastaneye ulaşmasının önemli mühlet aldığını da vurgulayan Doç. Dr. İfran, bağışçılara da şöyle seslendi: “Buradaki en büyük maliyet vakit, hastaya kaybettirdiğimiz vakit. Parayla ya da öteki bir şeyle ölçülemeyecek bir kayıp demek. Türkiye içinde verici bulduğumuzda 1,5-2 ay içerisinde nakil yapabiliyoruz. Güney Amerika’dan 4 aylık bir süreçte kök hücreye ulaşabildik. Çok daha kuvvetli bir süreçti. Bu hastalarımızın kaybedebileceği bir dakikaları bile yokken biz aylarca vericilerin kabul etmesini, bu sürece istek göstermesini bekliyoruz. Verici olmak çok hoş bir şey. Gönüllülük aslına dayalı.TÜRKÖK’e bağış yapacak verici adayları ne kadar artarsa o kadar çok hastamıza verici bulma bahtımız var. Lakin verici adayları şunu unutmasınlar, bir hastaya verici bulunduğunda müjde verildikten sonra vazgeçildiğinde hem hastada hem de ailede çok büyük yıkıma yol açıyorlar. Üstelik bu hastalarımızın birçoğu da tedavide vakitle yarışan hastalar. Şayet istekli olduktan sonra hakikaten hastalık ya da kabul edilecek bir mazeret yoksa vazgeçilmemesini istiyoruz.”‘DEPREMDEN SONRA İKİNCİ YIKIM’
Öte yandan zelzelede evsiz kaldıklarını ve başlarını sokacak bir mesken için uğraş ederken hastalandığını belirten Gülfinaz Okuklu, “Ev kaygısına hastalık eklendi. Ağabeyim istekli verici oldu fakat yüzde 50 uyumlu çıktığı için nakil yapılamadı. Türkiye’den bulunan iki verici vazgeçince bütün umutlarımı yitirdim. Niçin kelam verip tutmuyorlar? Çok vakit kaybettim, ya yurt dışından verici bulunmasaydı? Bağış yapanlar araştırmalı, öğrenmeli yoksa hastalar için evvel umut, sonra yıkım oluyorlar” diye konuştu.