Kazakistan’ın başşehri Astana’da 20’incisi düzenlenen Suriye bahisli görüşmeler tamamlandı. Türkiye’yi Dışişleri Bakan Yardımcısı Burak Akçapar başkanlığındaki heyetin temsil ettiği toplantılarda, Rus heyetine Dışişleri Bakan Yardımcısı Mihail Bogdanov, İran’a Dışişleri Bakanı Siyasi İşler Danışmanı Ali Asgar Hacı ve Suriye’ye Dışişleri Bakan Yardımcısı Ayman Susan başkanlık etti.
İki günlük görüşmelerin en değerli ayağı, Türkiye ile Suriye ortasındaki olağanlaşma sürecinin yol haritasının konuşulduğu dörtlü toplantı oldu. Bu toplantı yaklaşık 2 saat sürdü. Bunun yanında Astana formatı çerçevesinde Suriye etrafındaki bölgesel durumun değişimi ve alandaki son gelişmelerin müzakere edildiği görüşmelerde, Suriye’deki terörle uğraş, rehinelerin özgür bırakılması, kayıp bireylerin aranması üzere itimat artırıcı tedbirlerin yanı sıra insani durum, ülkenin yine inşa edilmesi ve Suriyeli mültecilerin ülkelerine dönüşleri için şartların yaratılması üzere hususlar da masaya yatırıldı.
“GAYRİMEŞRU ÖZYÖNETİM TEŞEBBÜSLERİ VE TERÖR OLUŞUMLARINI KINAMA”
Görüşmelerin sonunda yayınlanan sonuç bildirgesinde Suriye’nin toprak bütünlüğüne, Anayasa Komitesi’nin rolüne ve terörle çabaya yapılan vurgular yanında bir husus dikkat çekti. Sonuç bildirgesinde “gayrimeşru öz idare teşebbüsleri ve terör oluşumlarını destekleyen ülkelerin eylemleri” kınandı.
Sonuç bildirgesinde PKK/YPG terör örgütlerinin Suriye’nin kuzeyinde kurduğu kelamda özerk bölgeler direkt maksat alındı. Bu oluşumları destekleyen ülkelerin kınanması da ayrıyeten değerli. Zira bu kelamda özerk bölgelerin oluşturulmasını destekleyen ve PKK/YPG terör örgütünü ‘müttefik’ olarak isimlendiren ülke ABD. Bu unsurun benzerleri evvelki görüşmelerin sonuç bildirgelerinde de yer alıyordu. Lakin içinde bulunulan şartlarda bu unsurun yeni gelişmelere yol açması mümkün görünüyor.
RUSYA’NIN DEĞİŞEN TAVRI
Rusya, Suriye’nin cihatçı teröre karşı uğraşında Esad idaresine dayanak oluyor. Rusya; Türkiye ve Suriye ortasındaki tansiyonun azaltılması ve her iki ülkenin olağanlaşma sürecine girebilmesi için de sistemler kurulmasını sağladı. Suriye’nin cihatçılara karşı gayretine dayanak olan Rusya, Türkiye’nin de PKK’yla çabasındaki ‘güvenlik kaygıları’nı anladığını tekraren belirtmişti lakin bu uğraşta direkt Türkiye’ye takviye olduğunu hiçbir vakit beyan etmemişti. Rusya, Kürt kümeler olarak isimlendirdiği terör yapılanmasını direkt karşısına almadığı üzere bunların Şam ile diyalog kurmasına da çalışmıştı.
Ancak Astana görüşmelerinden sonra basına demeç veren Rus temsilci Bogdanov PKK/YPG terörüyle ilgili bu defa daha net tabirler kullanmayı tercih etti.
Rus diplomat, “Amerikalılar elbette orada kendi idaresi olan bir çeşit küçük yarı devlet örgütleyen bir dizi Kürt örgütünü destekliyor. Bu mutlaka kabul edilemez. Elbette biz Kürtlerin sıkıntılarının diyalog yoluyla çözülmesinden yanayız. Ama ne yazık ki Amerikalıların bununla ilgilenmediğini ve Kürt müttefiklerine, Şam ile diyalog kurmalarına müsaade vermediklerini düşünüyorum.” sözlerini kullandı.
Rusya’nın değişen hali ve PKK/YPG’nin kelamda özerk idarelerinin sonuç bildirgesinde maksat alınması Türkiye-Suriye görüşmelerini etkileyecek başat mevzu. Suriye, Türkiye’nin topraklarından ‘ön koşulsuz’ çekilmesini istersen Türkiye bunu reddediyor. Türkiye’nin çekilme kurallarının en kıymetlisi, terör koridoru olarak nitelenen kelamda özerk bölgelerin ortadan kaldırılması.
SURİYE DIŞİŞLERİNDEN TERÖR KORİDORUNA TAVIR
Arap basınına konuşan Suriye heyetinin başkanı Ayman Susan, Türkiye’nin Suriye topraklarından çekilmesinin iki ülke ortasındaki olağanlaşma süreci ile rastgele bir alandaki işbirliği için tek giriş noktası olduğunu söyledi. Terörle uğraşta “seçici” olmamak gerektiğine dikkat çeken Susan, hudut güvenliğini sağlamanın komşu ülkelerin ortak sorumluluğu olduğunu vurguladı. Susan, Türk askerinin geri çekilmesinin net bir takvime bağlanmasını ve bu geri çekilmenin fiilen başlaması gerektiğini söyledi.
Ayman Susan’ın terörle çabada seçici olmamak gerektiğine ait tabirleri, Türkiye’den cihatçı kümeleri korumamasını istemesi olarak yorumlanabilir. Lakin bir öbür yorum da, Suriye’nin de artık PKK/YPG’ye terör örgütü olarak bakacağı ve onlarla çaba edeceği olabilir.
Susan, Rus kanalı RT’ye de açıklamalarda bulundu. “Kürtler ulusal yapımızın bir modülüdür.” diyen Susan, “Kürtlerle diyalog Suriye’nin birliği temelinde yapılmalı. Washington er yahut geç Suriye’den çıkacak, o vakit Kürt evrakı basitçe kapanır.” sözlerini kullandı. Suriye Dışişleri Bakan Yardımcısı, ABD’nin Suriye’nin istikrarını bozmak için çalıştığını vurguladı.
MİT’İN NOKTA OPERASYONLARI VE SİHALARIN ROLÜ
Türkiye, bir yandan dörtlü düzenek aracılığıyla bir yandan da Astana görüşmeleri yoluyla Suriye ile olağanlaşma süreci yürütüyor. Lakin Türkiye’nin olağanlaşma için kaidesi olan bölücü terörle gayret Suriye’nin kuzeyinde sürdürülmeye devam ediyor.
Türkiye, diplomatik görüşmeleri yanında askeri bildiriler vermeyi sürdürüyor.
Geçtiğimiz günlerde MİT, Suriye’nin kuzeyindeki terör yapılanmasına yönelik başarılı bir operasyon gerçekleşitrdi. Ayn El Arap’taki kelamda özerk idare yetkilileri tarafından Türkiye’nin insansız hava aracıyla yaptığı hücumda Kamışlo Kantonu Eşbaşkanı Yusra Derwêş, yardımcısı Lîman Şiwêş ve aracın sürücüsü Firat Tûma’nın öldüğünü duyurmuştu. Taarruzda Kamışlı Kantonu’nun öteki Eşbaşkanı Gabi Şemûn’un da yaralandığı aktarılmıştı.
Milli İstihbarat Teşkilatı (MİT) Başkanlığı, dün YPG terör örgütünün elebaşılarından Rıdvan Ulugana’ya Suriye’nin Tel Rıfat bölgesinde atak düzenlediğini açıklamıştı.
TERÖRİST BAŞINDAN ‘NORMALLEŞME’ DEĞERLENDİRMESİ
PKK/YPG terör örgütünün sözde lideri Ferhat Abdi Şahin Nisan ayında verdiği bir röportajda, Türkiye ile Suriye’nin olağanlaşması için çalışan Dörtlü Mekanizma’yı gaye almıştı. ABD güçlerinin bölgeden çekilmesini bu düzeneğin istediğini belirten Şahin, “Koalisyonun bölgeden çekilmesini isteyen birçok güç var ve bunu bilhassa dörtlü muahede aracılığıyla açıkça söylüyorlar. Bu mutabakat, İran, Türkiye, Rusya ve Suriye’yi içeriyor. “ sözlerini kullanmıştı. Şahin, Amerikan güçlerine yönelik rastgele bir atağın kendilerine ziyan vereceğini söz etmiş ve dörtlü mekanizmayı maksat almıştı.
8 Nisan’da Ferhat Abdi Şahin ve ABD askerlerinin içinde olduğu bir helikopteri hedefleyen dron saldırısı düzenlenmişti. Şahin bu taarruzdan sağ çıkarken, ABD’li askerlerin yaralandığı açıklanmıştı.
KAZAKİSTAN’IN KARARI ABD MÜDAHALESİ Mİ
Kazakistan’ın başşehri Astana’da 20’ncisi düzenlenen Suriye bahisli müzakerelerin akabinde Kazak tarafından dikkat alımlı bir açıklama geldi.
Kazakistan’ın başşehri Astana’da Rusya, İran ve Türkiye’nin öncülüğünde bir müddettir devam eden Astana sürecinin sona erebileceği tabir edildi. Açıklama Kazakistan Dışişleri Bakan Yardımcısı Kanat Tumiş’ten geldi. Tumiş, dün yaptığı açıklamada, “Astana’daki 20’nci toplantının son toplantı olmasına karar verdik.” sözlerini kullandı.
Gerek dörtlü sistem gerekse artık yeni bir dörtlü düzeneğe dönüşen Astana formatı, Suriye’nin kuzeyindeki ABD takviyeli terör yapılanmasını artık açıkça amaç alıyor. Kazakistan’ın tek taraflı olarak Astana görüşmelerini sonlandırmak istemesi de ABD’nin sürece müdahalesi olarak bedellendiriliyor. Zira, Türkiye ile Suriye’nin olağanlaşması ve kelamda özerk bölgelerden oluşan terör koridorunun sonlandırılması ABD’nin bölgedeki müttefiklerini kaybetmesi manasına geliyor.